3دسامبر 2021- تحقیقات جدید نشان می دهد که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در افرادی که مبتلا به سرطان تیروئید بوده و تحت درمان تیروئیدکتومی قرار گرفته اند، تا 40 درصد در افراد تحت درمان با دوزهای کم و همچنین دوزهای بالای لووتیروکسین پس از عمل، صرفنظر از سن، افزایش می یابد.

محققان در تحقیقی که اخیراً در مجله بالینی غدد درون ریز و متابولیسم منتشر شده است، نوشتند: «این اولین مطالعه مبتنی بر جمعیت است که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید پس از تیروئیدکتومی در مقایسه با افراد کنترل مشابه، نشان می دهد.

دکتر Hye Jin Yoo، از بخش غدد درون ریز و متابولیسم، کالج دانشگاه پزشکی، کره در سئول، می گوید: یک رابطه ی U شکل قابل توجه بین دوز لووتیروکسین بعد از عمل،- نشانگر جایگزین سرکوب TSH- و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 وجود دارد.

پرفسور Tyler Drake، متخصص غدد در سیستم مراقبت بهداشتی Minneapolis VA، اظهار داشت: در حالی که مطالعات دیگر تیروئیدکتومی برای سرطان تیروئید را با افزایش خطر سایر بیماری‌های متابولیک، از جمله بیماری عروق کرونر قلب و سکته ایسکمیک مرتبط دانسته اند، خطر نسبتاً بالای دیابت غیرمنتظره بود.

دکتر Drake، که همچنین استادیار پزشکی در دانشگاه مینه‌سوتا، مینیاپولیس است، گفت: افزایش 40 درصدی خطر ابتلا به دیابت یک شگفتی بزرگ است.دیابت بسیار شایع است، به طوری که از هر 10 بزرگسال آمریکایی، یک نفر مبتلا به دیابت نوع 2 است، اما خطر افزایش 40 درصدی در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید بیشتر از آنچه می باشد که در عمل بالینی مشاهده می کنم. با این حال، مهم است که توجه داشته باشیم که بیشترین خطر در میان گروه‌هایی بود که کمترین و بالاترین دوز لووتیروکسین را دریافت می‌کردند.

رابطهU شکل بین دوز لووتیروکسین و خطر دیابت

این یافته ها از مطالعه ی 36377 بیمار مبتلا به سرطان تیروئید در پایگاه داده های خدمات بیمه سلامت ملی (NHIS) در کره حاصل شد، که بین سال های 2004 تا 2013 تحت عمل جراحی تیروئیدکتومی قرار گرفته بودند.

بیماران به نسبت 1:1 با گروه کنترلی که سرطان های غیرتیروئیدی داشتند، مطابقت داده شدند. میانگین سنی آنها 46.6 سال، حدود 30 درصد مرد و میانگین شاخص توده بدنی(BMI) 23.8 کیلوگرم بر متر مربع بود.

در طول میانگین پیگیری 6.6 ساله، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید پس از تعدیل عواملی مانند سن، جنس، BMI، سیگار کشیدن، الکل، فشار خون سیستولیک و قند خون ناشتا، به میزان قابل توجهی در مقایسه با گروه کنترل افزایش داشت(47.5٪ در مقابل 36.9٪ )[1].

خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در میان افراد مبتلا به سرطان تیروئید در بین 83.2 درصد از بیمارانی که تحت عمل جراحی تیروئیدکتومی کامل قرار گرفتند در مقایسه با 16.8 درصدی که لوبکتومی یک طرفه داشتند، بیشتر بود[2].

علاوه بر این، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در افراد مبتلا به سرطان تیروئید که کمترین و همچنین بالاترین دوزهای لووتیروکسین را دریافت کردند، در مقایسه با گروه کنترل به طور قابل توجهی بالاتر بود[3].

نگاهی دقیق‌تر به چارکهای دوز لووتیروکسین نشان داد که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در افراد اولین چارک (یا کمترین دوز تعریف شده به عنوان میانگین دوز لووتیروکسین کمتر از 101 میکروگرم در روز) و افراد چارک چهارم (≥ 150 میکروگرم در روز؛  HR، 1.37)، در مقایسه با چارک دوم (101-127 میکروگرم در روز؛HR، 1.45)، بالاتر بود. در حالی که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در گروه چارک سوم (128-149 میکروگرم در روز؛HR، 0.91)،  در برابر چارک دوم کمتر بود.

نویسندگان می‌گویند: این نتیجه نشان‌دهنده یک رابطهU شکل بین میانگین دوز لووتیروکسین و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید پس از عمل تیروئیدکتومی است. با این حال، "همسو با مطالعات قبلی، مطالعه ی حاضر نشان داد که بیشترین خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید مشاهده شد که با کمترین میانگین دوز لووتیروکسین تحت درمان قرار گرفتند. این نتیجه نشان می دهد که مکمل های ناکافی هورمون های تیروئید ممکن است متابولیسم گلوکز را بدتر کند و بنابراین باید به مصرف مقدار مناسب آن توجه شود.

مکانیسم های بالقوه

مشخص شده است که عملکرد غیرطبیعی تیروئید، از جمله کم کاری و پرکاری تیروئید، به دنبال تیروئیدکتومی و درمان بعدی با لووتیروکسین، اثرات بالقوه مضری بر تنظیم قند خون در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید دارد.

مکانیسم های بالقوه ای که کم کاری تیروئید را با دیابت مرتبط می کند، به طور خاص شامل این احتمال است که انسولین قادر به تحریک استفاده از گلوکز توسط عضلات و بافت چربی نباشد. با این حال، نویسندگان خاطرنشان می کنند که جایگزینی هورمون تیروئید با عادی سازی حساسیت به انسولین همراه است.

در همین حال، عدم تحمل گلوکز در میان بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید شایع است، که عمدتاً به دلیل افزایش تولید گلوکز کبدی است، و به همین ترتیب، عادی شدن سطح عملکرد تیروئید در میان افرادی که تحت درمان با متی مازول[4] قرار می گیرند، با عادی سازی تغییرات متابولیسم گلوکز و چربی مرتبط است.

دکتر Drake، گفت: یک محدودیت مهم مطالعه ی ما این است که بیماران بر اساس دوز لووتیروکسین و نه بر اساس مقادیر TSH آنالیز شدند، که نویسندگان توضیح می دهند به دلیل در دسترس نبودن داده ها در مورد مقادیر TSH بود.

دکتر Drake، خاطرنشان کرد: با بررسی دوزهای لووتیروکسین، و نه مقادیر TSH، این امکان وجود دارد که برخی از بیماران به طور نادرست با لووتیروکسین بیش از حد یا بسیار کم درمان شده باشند.

دکتر Anupam Kotwal، در مورد این مطالعه اظهار داشت: با این وجود، یافته‌های این مطالعه خطر ابتلا به دیابت را پس از برداشتن تیروئید برای سرطان تیروئید روشن کرد.

دکتر Kotwal،، استادیار پزشکی در بخش دیابت، غدد درون ریز و متابولیسم در مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا، در اوماها در این زمینه، گفت: این مطالعه مهم است زیرا به موضوع مهمی می پردازد که ارتباط بین اختلال عملکرد تیروئید و بیماری متابولیک را بررسی می کند، در این مورد ... کم کاری تیروئید، به دلیل جراحی برای سرطان تیروئید و دیابت نوع 2.

از نظر سایر محدودیت‌ها، دکتر Kotwal، خاطرنشان کرد که در این مطالعه یک گروه شاهد مبتلا به کم‌کاری تیروئید وجود نداشت، بنابراین، نمی توان بر اساس این مطالعه، تأیید کرد که آیا کم‌کاری تیروئید به هر علتی با بروز بیشتر دیابت مرتبط است یا این افزایش تنها به جراحی تیروئید برای سرطان تیروئید مربوط است.

دکتر Kotwal، گفت: داشتن یک گروه کنترل از بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید اولیه خودایمنی برای ارزیابی نرخ ابتلا به دیابت در طول دوره پیگیری مشابه، مفید خواهد بود.

از این رو، برای درک بهتر این خطر، مطالعات کوهورت با داده‌های دقیق­تر مانند درجه ی سرکوب TSH و داشتن گروه کنترلی از بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید به دلیل بیماری خودایمنی تیروئید، مورد نیاز است.

منبع:

J Clin Endocrinol & Metab. Published online October 28, 2021

https://www.medscape.com/viewarticle/964086